Wat is de hondenziekte CECS?
CECS is een afkorting voor Canine Epileptoid Cramping Syndrome. Het wordt soms in het algemeen ´de ziekte van Spike´ of ´Spike´s Disease´ genoemd, omdat het eerste erkende geval van CECS bij een hond met de naam Spike was. CECS kan in elk ras voorkomen, maar is nauw verbonden met Border Terriers.
De naam is niet helemaal medisch correct, aangezien deze aandoening losstaat van epilepsie, maar de twee aandoeningen delen wel enkele symptomen. Het grootste verschil is dat de hond volledig bij bewustzijn blijft tijdens een aanval.
De meest voorkomende symptomen van CECS zijn krampen in de poten, vaak in combinatie met gastro-intestinale klachten. De symptomen kunnen lijken op een epileptische aanval, en dit is waarom er in eerste instantie vaak gedacht wordt aan epilepsie bij honden met Spike´s Disease.
Honden met CECS kunnen episodische krampen ervaren die slechts enkele seconden tot 30 minuten aan kunnen houden. Symptomen treden voor het eerst op tussen de leeftijd van 2 en 6 jaar en zullen de rest van het leven van de hond aanhouden. CECS wordt beschouwd als een genetische aandoening.
Hoewel er meer onderzoek nodig is naar de aandoening, denken experts dat het mogelijk veroorzaakt wordt door een stofwisselingsziekte, motorische aanvallen of een spieraandoening. Er bestaat ook een theorie dat hepatische microvasculaire dysplasie (een slechte doorbloeding van de lever) een rol zou kunnen spelen bij het veroorzaken van CECS.
TOP TIP:
De symptomen van CECS worden veroorzaakt door gluten, en de aandoening kan behandeld worden door de hond een glutenvrij dieet te voeren. Onderzoekers merkten een flinke verbetering als de honden op een glutenvrij dieet met Royal Canin Hypoallergenic werden gezet.
Wat zijn de symptomen van CECS bij honden?
Er is een grote verscheidenheid aan symptomen die kunnen worden waargenomen bij een hond met CECS. De gezondheid en het gedrag van de hond lijken meestal normaal tussen aanvallen. Milde symptomen zijn onder meer:
- Ataxie (slechte spiercoördinatie)
- Schudden of trillen met het hoofd, de nek of ledematen
- Een beetje wankelen tijdens het lopen
- Frequent of overdreven uitrekken
- Diarree
- Braken
Ernstige symptomen van CECS zijn onder meer:
- Spierkrampen
- Spiercontracties (zichtbaar onder de huid)
- Struikelen of vallen
- Moeite met staan
- Buikpijn
- Borrelende geluiden in de buik (borborygmi)
- Winderigheid
Er is discussie onder onderzoekers over de progressiviteit van de aandoening. Sommigen beschouwen het als een niet-progressieve ziekte, waarbij de symptomen redelijk consistent blijven. Andere experts zijn van mening dat de frequentie en intensiteit van aanvallen toeneemt naarmate de hond ouder wordt.
Wat veroorzaakt CECS bij honden?
Zoals hierboven vermeld, is het nog niet duidelijk wat de oorzaak is van CECS. Er zijn vier medische aandoeningen die als mogelijke oorzaken van CECS worden gezien:
- Hepatische microvasculaire dysplasie (HMD)
- Partiële motorische aanvallen
- Spieraandoeningen
- Stofwisselingsziekte
CECS en leveraandoeningen
Hepatische microvasculaire dysplasie (HMD) is een genetische aandoening die de lever aantast. De kleine bloedvaten in de lever ontbreken of zijn onderontwikkeld. Dit betekent dat de lever een verminderde bloedstroom heeft, wat leidt tot een verminderde leveromvang en minder cellen.
Dit heeft tot gevolg dat de lever niet in staat is om gifstoffen effectief te filteren of om eiwitten te produceren die het lichaam nodig heeft voor groei, ontwikkeling en weefselherstel.
Partiële epileptische aanvallen
Partiële epileptische aanvallen of focale epileptische aanvallen zijn een andere mogelijke oorzaak van CECS. Gedeeltelijke of gelokaliseerde aanvallen worden veroorzaakt door abnormale elektrische activiteit binnen een bepaald netwerk van neuronen. Dit veroorzaakt trillingen of krampen in een bepaald gebied, zoals een ledemaat of de buik.
Tijdens partiële aanvallen blijft de hond bij bewustzijn. Dit komt omdat alleen een klein gebied van de hersenen wordt aangetast. Bij een typische epileptische aanval worden de hele hersenen aangetast, waardoor het dier bewusteloos raakt.
Stofwisselingsstoornissen
Stofwisselingsstoornissen worden soms in verband gebracht met CECS. Sommige wetenschappers denken aan stofwisselingsstoornissen, omdat ze verhoogde niveaus van lactaat en pyruvaat vonden bij honden met CECS. Verhoogde lactaatniveaus treden op wanneer de lever minder lactaat filtert dan het lichaam produceert.
Verhoogde lactaatniveaus kunnen buikpijn veroorzaken, zoals gezien bij honden met CECS, evenals braken en ademhalingsmoeilijkheden.
Bewegingsstoornis
Volgens de meeste onderzoekers zou CECS een bewegingsstoornis zijn. Er zijn veel soorten bewegingsstoornissen, met vergelijkbare symptomen. CECS zou vallen onder een groep ziekten die ook wel paroxismale dyskinesieën genoemd worden.
Deze stoornissen houden meestal verband met slechte verbinden tussen zenuwen en de hersenen, wat leidt tot een slechte spiercoördinatie en moeite met eenvoudige bewegingen. Honden met bewegingsstoornissen hebben vaak last van spiertrillingen en krampen.
Het grote verschil tussen een bewegingsstoornis en epilepsie, is dat de hond bij een bewegingsstoornis bij bewustzijn blijft, en de hond heeft na de aanval geen lange tijd nodig om te herstellen. Meestal zijn er bij een hersenonderzoek geen afwijkingen te zien. (Dr. P. JJ. Mandigers)
Aangezien CECS een genetische aandoening is, moeten fokkers stoppen met het fokken van honden uit lijnen die honden met CECS voortbrengen. Aangezien de meeste honden pas op een leeftijd van 2 jaar of ouder symptomen vertonen, kan de fokker op het moment van diagnose nog meerdere nesten hebben geproduceerd.
Hoe wordt CECS bij honden vastgesteld?
Omdat de aandoening veel overeenkomsten vertoont met andere ziekten, wordt deze vaak verkeerd gediagnosticeerd als epilepsie of een gastro-intestinale aandoening.
Momenteel wordt de diagnose van CECS gedaan op een eliminatiebasis voor aandoeningen zoals hersentumoren, leverziekten en epilepsie. Zodra andere verklaringen voor de symptomen zijn uitgesloten, zou CECS de meest voor de hand liggende oorzaak van de symptomen zijn.
Dierenartsen kunnen bloed- en urinemonsters, MRI-scans, ECG opnames of zelfs leverbiopten aanvragen. Aanvullende tests kunnen röntgenfoto’s omvatten van de gebieden waar krampen en tremoren vaak voorkomen en een endoscopie om de darmen te controleren.
In veel gevallen vraagt de dierenarts aan de eigenaar om alle aanvallen te filmen, zodat de dierenarts ze kan beoordelen als onderdeel van het diagnostisch proces. Aangezien CECS-lijders tijdens episodes bij bewustzijn blijven, zou dit epilepsie als oorzaak uitsluiten.
De dierenarts kan ook kijken naar het dieet van de hond en gewoonten van de hond die direct voorafgaan aan hun aanvallen. Dit komt omdat de meeste aanvallen bij honden met CECS lijken te worden veroorzaakt door voeding met gluten.
Zijn er hondenrassen waar CECS vaker bij voorkomt?
Elk hondenras kan worden gediagnosticeerd met CECS, maar het wordt gezien als een aandoening die specifiek is voor Border Terriers. Volgens verschillende onderzoeken heeft tot 15% van de Border Terriers CECS.
Andere bewegingsstoornissen die veel kunnen lijken op CECS, komen weer vaker voor bij andere rassen. Voorbeelden zijn Episodic Falling bij de Cavakier King Charles Spaniël, of Exercise Induced Collapse (EIC) bij Labradors.
Wat is de behandeling bij honden?
Veruit de meest effectieve behandeling, en degene die het meest wordt gebruikt door dierenartsen, is een glutenvrij dieet. Veel eigenaren zien een significante verbetering van de symptomen als ze de hond op een glutenvrij dieet zetten, met minder en minder ernstige aanvallen. (V. Black en al, 2013)
Bovendien ondervinden veel honden terugvallen wanneer gluten opnieuw in hun dieet werd geïntroduceerd. Honden met CECS blijken doorgaans veel hogere niveaus van glutenantistoffen te hebben dan gezonde honden.
Als de honden glutenvrij blijven eten, wordt verwacht dat latere tests een vermindering van gluten-antilichamen zullen aantonen. De meeste honden vertonen een duidelijke vermindering van de frequentie van de aanvallen, terwijl anderen een verbetering laten zien in de ernst of de duur van hun episoden. Een aantal honden vertoonde een volledige remissie van hun symptomen. (M. Lowrie en al, 2015)
Aangezien is aangetoond dat de effecten van een glutenvrij dieet de klinische symptomen verminderen, wordt CECS bij honden ook wel vergeleken met coeliakie bij mensen.
Welke darmproblemen kan CECS veroorzaken?
De aanbevolen voeding voor honden met CECS is een glutenvrij of hypoallergeen dieet. Vaak hebben honden met CECS een verhoogd aantal antistoffen tegen gluten in hun bloed. Zolang de hond glutenvrij blijft eten, neemt het aantal geproduceerde glutenantistoffen af.
De antilichamen die het immuunsysteem van de hond produceert als reactie op gluten, hebben verschillende negatieve effecten. Ze zullen niet alleen het gliadine aanvallen dat wordt geproduceerd door de afbraak van gluten, maar ze zullen ook de enzymen aanvallen die gluten afbreken. Deze enzymen zijn ook verantwoordelijk voor het in stand houden van microvilli op het oppervlak van de darmen.
Wanneer deze microvilli beschadigd zijn, kunnen voedingsstoffen niet zo efficiënt worden opgenomen. Dit is wat leidt tot de gastro-intestinale problemen die verband houden met CECS. Deze symptomen kunnen zijn:
- Gezwollen buik
- Diarree
- Gewichtsverlies
- Verhoogde eetlust
- Bloedarmoede
- Ijzertekort
Medicatie kan helpen om deze symptomen te beheersen, maar heeft geen effect op CECS. Momenteel is een glutenvrij dieet de enige behandeling voor de aandoening.
Wat is het beste voer voor een hond met CECS?
Als je hond een rauw dieet krijgt, moet je alle ingrediënten op basis van gluten verwijderen. Dit omvat zaken als haver, volkoren pasta, bruine rijst, gerst, tarwe en ontbijtgranen. Je moet ook de ingrediënten van eventuele kruiden- of voedingssupplementen controleren, omdat ook deze bronnen van gluten kunnen bevatten.
Rijst bevat in principe geen gluten, en zou een goede extra voedingsbron voor een hond met CECS kunnen zijn. Sommige honden met CECS kunnen echter ook niet tegen rijst, waardoor andere opties overwogen moeten worden.
Ook hondensnacks bevatten vaak gluten, en pens of bijvoorbeeld kippenmaagjes kunnen ook sporen van gluten bevatten. Denk bij alles dat je je hond voert goed na of het sporen van gluten zou kunnen bevatten.
Een uitgebreid voedingsadvies is te vinden op de facebookpagina Spike’s Disese-CECS. Hier wordt aangeraden om ook melkproducten en bepaalde eiwitbronnen zoals rund, vis en eieren te vermijden. Het is belangrijk om goed naar je hond te kijken, en met behulp van een eliminatiedieet te ontdekken welke voedingsstoffen problemen veroorzaken bij je hond.
Vaak wordt een vers vlees dieet aangeraden voor honden met CECS, maar het zelf samenstellen van een dieet vergt wel wat kennis van de eigenaar. Zonder deze kennis is er een risico dat de hond vitaminen en mineralen tekorten oploopt.
Kant en klaar pakketten met vers vlees (KVV) kunnen ook geschikt zijn, maar vaak bevatten deze ook granen. Zorg er dus voor dat je een compleet KVV pakket neemt waar geen granen aan toegevoegd zijn.
Hypoallergene hondenbrokken
Als het gaat om hondenbrokken, zijn er tegenwoordig veel verschillende keuzes die je kunt maken. Het is vaak het beste om voor een wat beter merk te kiezen, zodat je zeker weet dat er geen sporen van granen in zitten door een onzorgvuldig productieproces bijvoorbeeld. Royal Canin Hypoallergenic is een hondenbrok die met succes gevoerd wordt aan honden met CECS, maar er zijn ook andere merken brokken waar de honden goed op kunnen reageren.
Als je hond ook slecht reageert op bekende eiwitbronnen zoals kip, rund, vis of ei, kun je voer overwegen met vlees van wilde dieren als eiwitbron. Hier reageren ze vaak beter op. Terra Canis bijvoorbeeld, heeft een ruime keuze voer zonder granen en gluten met allerlei soorten wild vlees.
Specific Food Allergen Management CDD-HY
Maatregelen die je thuis kunt nemen om CECS symptomen te verminderen
Afgezien van het veranderen van het dieet van de hond naar een glutenvrij of hypoallergeen dieet, zijn er een paar dingen die je thuis kunt doen om de hond te helpen.
Geef je hond geen tafelresten of hondenkoekjes met gluten. Als je traktaties wilt geven, zorg er dan voor dat ze glutenvrij zijn. Soms helpt het geven van kleinere, meer regelmatige maaltijden te geven bij het verminderen of voorkomen van gastro-intestinale problemen.
Vermijd activiteiten waar je hond overdreven opgewonden van kan raken. Het gaat dan bijvoorbeeld om ruw spelen met je hond en lang apporteren.
Zorg ervoor dat je hond zich tijdens een aanval geen pijn kan doen door de hond voorzichtig te verplaatsen naar een ruimte zonder obstakels. Als de hond eenmaal een aanval heeft, kun je dit niet meer stoppen. Het heeft geen zin om bijvoorbeeld de poten vast te houden om de krampen te verminderen.
Blijf rustig bij je hond, praat rustig tegen hem en aai hem eventueel rustig als je hond dit normaal fijn vindt. De aanval gaat vanzelf weer over, en daarna zou de hond weinig last moeten hebben van de aanval.
Anekdotisch bewijs heeft aangetoond dat CECS vaker voorkomt bij honden die in koudere klimaten leven. Door het huis op een warmere temperatuur te houden en te investeren in een winterjas voor de hond, kan je misschien aanvalln helpen verminderen.
Wat is de prognose voor honden met CECS?
Aanvallen door CECS kunnen zich al op de leeftijd van 2 jaar voordoen en zullen gedurende het hele leven van de hond aanhouden. De prognose zonder behandeling is over het algemeen slecht, hoewel de aandoening niet als levensbedreigend wordt beschouwd.
Natuurlijk wordt aangenomen dat de ervaren symptomen pijnlijk, beangstigend en verwarrend zijn voor honden, dus gedragsproblemen kunnen zich in de loop van de tijd ontwikkelen.
Honden die braken, hebben soms de neiging voedsel te vermijden. Honden die direct na het eten overgeven, vormen vaak een verband tussen het eten en braken. Dit zorgt ervoor dat ze voedsel weigeren om braken te voorkomen.
Honden die een behandeling krijgen in de vorm van een glutenvrij dieet, hebben een significante verbetering van hun algehele welzijn laten zien. Een glutenvrij dieet kan worden voortgezet voor de rest van het leven van de hond en zal naar verwachting aanvallen een minimum beperken. Bij een klein percentage van de honden kunnen de symptomen echter terugkomen. (Lowrie, 2016)
Anti-epilepsiemedicatie heeft meestal niet veel of geen effect op honden met CECS. Er zijn enkele medicijnen die kunnen helpen om de frequentie van episodes te verminderen, maar deze medicijnen kunnen minder gunstige bijwerkingen hebben.
Is CECS bij honden dodelijk?
Er is nog nooit een overlijden gemeld aan CECS. De aandoening tast niet de hele hersenen aan, en hierdoor blijft de hond ademen en bij bewustzijn. Bovendien duren de meeste aanvallen niet langer dan een paar minuten.
Sommige honden ervaren maar een paar aanvallen in hun leven, terwijl anderen wekelijks frequente aanvallen zullen hebben.
De ernst van de aanvallen kan ook verschillen. Een hond kan meerdere episodes per week hebben, maar de symptomen kunnen mild zijn en weinig invloed hebben op het algehele welzijn van de hond.
De aanvallen kunnen stressvol en zeer oncomfortabel zijn voor de hond. Wetenschappers nemen aan dat de krampen pijnlijk zijn voor de hond, en voor angstproblemen kunnen zorgen. Het is daarom belangrijk altijd de hond naar een dierenarts te brengen als hij symptomen van CECS vertoont, en een behandeling te starten om de aanvallen te verminderen.