Moet je hond een operatie ondergaan en maak je je zorgen over de narcose of wil je er gewoon meer over weten? In dit artikel kan je lezen wat narcose (of anesthesie) precies is, hoe en waarom het gebruikt wordt en welke invloed het heeft op je hond.
Wat is anesthesie?
Elk jaar worden er tienduizenden medische procedures uitgevoerd op honden over de hele wereld. Sommige zijn klein en gemakkelijk, anderen ingewikkeld en tijdrovend.
Die procedures zouden niet mogelijk zijn als anesthetica niet zouden worden gebruikt om de hond te verdoven en de pijn van de operatie te verlichten.
Dit is de reden waarom anesthesie wordt beschouwd als een van de grootste ontdekkingen van de moderne geneeskunde. Het opende de mogelijkheid om levensreddende procedures uit te voeren die voorheen onmogelijk waren. Zo kunnen artsen de levens redden van talloze patiënten, waaronder onze geliefde huisdieren.
Wist je dat anesthesie aanvankelijk werd toegediend via een spons met ether of chloroform, wat vaak leidde tot de dood van een patiënt door een overdosis van deze dodelijke chemicaliën.
Anesthesie is een toestand van het lichaam waarin een patiënt (een dier of een mens) tijdelijk al het gevoel verliest.
Anesthesie op zichzelf is geen medicijn. Het is een onderdeel van een medische behandeling dat meer grondige en invasieve procedures mogelijk maakt.
Er zijn twee soorten anesthesie die in de moderne diergeneeskunde worden gebruikt:
- Algehele anesthesie
- Lokale anesthesie
Laten we ze allebei even bekijken.
Algehele anesthesie
Bij algehele anesthesie of narcose zijn honden volledig verdoofd. Hierdoor kunnen ze niet bewegen en voelen ze geen pijn. Het vermogen van het lichaam om te reageren op stress wordt ook aanzienlijk verminderd.
Tijdens dit proces verliezen honden het gevoel van hun lichaam, evenals het bewustzijn. Tegelijkertijd ontspannen de spieren van de hond en vertraagt de ademhaling.
Wanneer een hond onder volledige verdoving is, controleert een professionele dierenarts of zijn assistent de vitale levensfuncties van een hond (hartslag, bloeddruk, lichaamstemperatuur) om de veiligheid en gezondheid van de hond te waarborgen.
Hoe werkt algehele anesthesie of narcose
Bij algehele anesthesie wordt een mengsel gebruikt van verschillende medicijnen die drie dingen doen: de patiënt verdoven, het vermogen van het lichaam om pijn te voelen wegnemen, en stressreacties blokkeren.
Om deze doelstellingen te bereiken, wordt een cocktail van medicijnen rechtstreeks aan het lichaam van de patiënt toegediend via een infuus of inhalatie.
Ondanks het vermogen van de mens om anesthesie succesvol toe te dienen, is nog steeds een onderwerp van discussie als het gaat over hoe anesthesie eigenlijk precies werkt.
De inhoud van dit mengsel is afhankelijk van vele factoren, maar in de meeste gevallen bestaat het uit een combinatie van inhaleerbare gassen zoals stikstofoxide en derivaten van ether.
Wanneer wordt algehele anesthesie of narcose gebruikt
Algehele anesthesie wordt meestal gebruikt bij invasieve chirurgische ingrepen zoals heupdysplasie of een maagtorsie (maagdraaiing). Bij honden wordt het echter vaak sneller toegepast dan bij mensen, aangezien honden over het algemeen minder makkelijk stil blijven liggen dan mensen.
Kleinere procedures die ook onder locale anesthesie behandeld zouden kunnen worden, worden daarom bij honden vaak onder algehele anesthesie gedaan. Je kan hierbij denken aan een gebitsreininging bijvoorbeeld.
Vanwege het feit dat gespecialiseerde apparatuur nodig is om algehele anesthesie veilig toe te dienen, wordt deze alleen in chirurgische ruimtes door dierenartsen uitgevoerd.
De toediening van algehele anesthesie aan de hond
Er zijn twee manieren waarop anesthesie aan een hondenpatiënt kan worden toegediend.
De eerste methode is het inhaleren van de medicijnen met behulp van een speciaal ontworpen masker. Deze methode is de minst invasieve en het werkt erg snel. Het maakt een veilige toepassing van kalmerende medicijnen met weinig tot geen stress voor de hond mogelijk.
Een andere manier is door de hond te voorzien van een intraveneuze lijn, ook wel IV of infuus genoemd, die rechtstreeks is verbonden met de bloedstroom van de hond.
De gebruikte methode hangt voornamelijk af van de beslissing van een chirurgisch personeel dat de operatie uitvoert. Het is afhankelijk van de behandeling die nodig is en van de conditie van de hond.
Het is echter vermeldenswaardig dat beide methoden als veilig worden beschouwd voor de meeste honden en er geen merkbaar verschil in effectiviteit tussen hen is. Een combinatie van beide narcosemethoden is ook mogelijk.
Lokale anesthesie
Lokale anesthesie, verschilt van algehele anesthesie of narcose doordat het alleen in één specifiek deel van het lichaam van de hond wordt toegepast. Dit type anesthesie wordt meestal gebruikt tijdens kleine medische procedures waarbij honden niet volledig bewusteloos hoeven te zijn.
Lokale anesthesie wordt gebruikt tijdens korte diagnostische of chirurgische procedures en beïnvloedt een klein deel van het lichaam. De verdovingsmiddelen zijn vaak snel uitgewerkt (meestal binnen 2 en 4 uur).
Wanneer wordt een plaatselijke verdoving het gebruikt?
Een plaatselijke verdoving zal vrij vaak gebruikt worden in je lokale dierenartsenpraktijk.
Het wordt vooral gebruikt om kleine medische ingrepen uit te voeren. Kleine tandheelkundige ingrepen of kleine excisies om bijvoorbeeld wratjes weg te halen zijn goede voorbeelden.
Daarbij kiest een dierenarts er soms voor een een plaatselijke verdoving te gebruiken bij oudere of zwakke dieren waarbij een narcose teveel risico’s met zich mee brengt.
Een nadeel hiervan is dat de hond rustig moet zijn en goed vastgehouden moet worden. Bij een gezonde hond zal een dierenarts daarom vaak de voorkeur geven aan algehele verdoving zodat hij rustig en precies te werk kan gaan.
Hoe wordt lokale anesthesie gebruikt?
Vanwege de specifieke locatie waarop het wordt gebruikt, zal de dierenarts de verdoving meestal via een injectie inbrengen. Een dierenarts kan ook een spray gebruiken bij kleine ingrepen in de bek van de hond.
Een lokale injectie is een nauwkeurige en relatief pijnloze manier om anesthesie te gebruiken en wordt veel toegepast in de diergeneeskunde.
Wat zijn de risico’s van anesthesie bij honden?
Het toepassen van algehele anesthesie op honden is niet geheel zonder risico en kan tot enkele complicaties leiden.
In de meeste gevallen, vooral bij de gezonde honden, zal anesthesie geen problemen veroorzaken en zullen honden snel herstellen nadat ze wakker zijn geworden.
In sommige gevallen kunnen honden echter gezondheidsproblemen ervaren tijdens of na de narcose.
Orgaanfalen
Het is niet onmogelijk dat kalmerende medicijnen schade aan de lever, de nieren of het hart van de hond veroorzaken.
Dit kan vooral gebeuren wanneer de organen al verzwakt zijn door andere factoren, zoals de leeftijd van de hond of een algehele slechte gezondheid.
Dit is echter een zeer zeldzaam scenario.
Een pre-operatieve bloedtest kan problemen detecteren die de kans op orgaanfalen kunnen vergroten. Dit wordt meestal standaard gedaan bij oudere honden en honden met gezondheidsproblemen voordat een operatie plaatsvindt.
Kan een hond overlijden door narcose?
In zeer zeldzame gevallen kunnen honden overlijden door post-anesthesie gerelateerde oorzaken. Die gevallen komen echter zeer weinig voor, en bij een gezonde hond hoef je je hier weinig zorgen over te maken.
Dat het risico op overlijden klein is, bewezen een aantal Britse wetenschappers. Ze deden een grootschalige analyse van 98.036 geopereerde honden, waarbij ze het risico op sedatie-gerelateerde mortaliteit bij honden onderzochten.
In de uitkomst laat hij zien dat honden in slechts 0,17% van de gevallen stierven als gevolg van anesthesie gerelateerde oorzaken binnen 48 uur na de procedure.
De uitkomst was echter veel beter voor gezonde honden, met een sterftecijfer van slechts 0,05%. Zieke honden waren kwetsbaarder, van hen stierf 1,33% na de narcose.
Ondanks het kleine risico op overlijden wordt algemeen aangenomen dat anesthesie veilig is voor honden. De verbetering van postoperatieve zorg kan daarbij een positief effect hebben op het overlevingspercentage en het risico op complicaties na de operatie.
Lees onze 8 beste tips lezen om je hond te helpen herstellen na anesthesie als je meer wilt weten over postoperatieve zorg bij je hond.
Zijn er bijwerkingen van narcose?
Net als bij mensen kan algehele anesthesie een aantal bijwerkingen bij honden veroorzaken.
Sommige van deze bijwerkingen zullen heel snel verdwijnen. Andere bijwerken blijven iets langer aanhouden.
Binnen de eerste periode na het ontwaken kan je hond misselijkheid ervaren waardoor hij de neiging kan hebben om te braken.
Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je de hond op dat moment niet te veel voert. Volg het advies van de dierenarts over hoeveel je de hond na de operatie moet voeren om maagklachten te voorkomen. Kleinere maaltijden zijn meestal beter en de hond moet bij voorkeur veel water drinken.
Meestal zal de dierenarts je adviseren de hond na de operatie licht verteerbaar voedsel te geven omdat de maag nog wat gevoelig kan zijn. De Specific Intense Support kuipjes met nat voer zijn een uitstekende optie. Je kan deze meestal ook bij de dierenarts kopen, maar online zijn ze wat goedkoper. De kuipjes zijn lang houdbaar en ze zijn altijd handig om in huis te hebben!
Je zal misschien ook merken dat je hond niet meer zo stabiel op zijn vier poten staat als vroeger. Beperkte mobiliteit of problemen met het evenwicht zijn normaal voor honden na algehele anesthesie. Het evenwicht van je hond verbetert vanzelf, na een tijdje zal je hond weer de oude zijn.
Geef je hond gewoon wat rust om te herstellen en zijn volledige kracht terug te krijgen.
Gedragsveranderingen na narcose
De meeste dierenartsen laten je hond niet met je mee naar huis gaan voordat ze ervan overtuigd zijn dat hij goed herstelt na een operatie. Dit betekent dat je de meeste bijwerkingen na anesthesie bij je hond niet zult zien, omdat je hond nog steeds onder toezicht van de dierenarts zal zijn.
Van tijd tot tijd merk je misschien enkele kleine gedragsveranderingen bij je hond die tot enkele dagen na de anesthesie aan kunnen houden.
Gedragsveranderingen bij je hond zijn meestal gekoppeld aan ongemak en stress, en zullen verdwijnen zodra de hond zich beter begint te voelen.
Je merkt bijvoorbeeld dat je hond geen zin heeft om tijd door te brengen met het gezin, of een gebrek aan interesse in activiteiten die vroeger favoriet waren bij je hond.
Als je gedragsveranderingen bij de hond opmerkt, hoeft je je geen zorgen te maken.
Laat je hond in alle rust herstellen door hem een rustige, warme, donkere en stille plek te geven om te slapen en voldoende water. Binnen een paar dagen zou het gedrag weer normaal moeten zijn.
Om je hond te helpen herstellen na een operatie kan je een supplement, zoals hennepolie bijvoeren. Dit supplement kalmeert je hond, en ondersteunt het zenuwstelsel en het afweersysteem.
Is het normaal wanneer een hond trilt en/of piept na de narcose?
Een operatie is een vrij ingrijpende procedure voor honden en voor mensen. Hondeneigenaren maken zich dan ook vaak veel zorgen over het herstel van de hond na de operatie.
Direct na de operatie zal de hond nog wat onstabiel zijn, en waarschijnlijk wat verward overkomen. Dit is normaal, laat je hond rustig herstellen.
Soms zal de hond trillen of piepen en janken na de narcose, waardoor veel hondeneigenaren bang zijn dat de hond pijn heeft.
Vaak is dit echter gewoon een bijwerking van een van de verdovingsmiddelen die gebruikt is bij je hond. Het zal snel weer overgaan, maar wanneer je je zorgen maakt is het natuurlijk altijd slim om even contact op te nemen met de dierenarts.
Meestal geeft de dierenarts pijnstillers mee zodat de hond zonder pijn kan herstellen van de operatie.
Zijn er hondenrassen die gevoeliger zijn voor narcose?
Het is niet helemaal duidelijk of het ras van de hond een directe invloed heeft op mogelijke complicaties na een operatie met narcose.
Uit een Brits onderzoek bleek bijvoorbeeld dat Toy-rassen over het algemeen een groter risico lopen tijdens de verdoving in vergelijking met de andere rassen.
Dierenartsen nemen echter aan dat dit te wijten is aan de grootte van de hond in plaats van het specifieke ras.
Een andere studie suggereerde dat brachycephale rassen met extreem korte neuzen (bijv. Bulldogs, Pugs, Shit Tzu, Chow Chow) een groter risico lopen op complicaties na anesthesie vanwege hun slechte ademhaling.
Men gelooft dat zichthonden ook iets gevoeliger zijn en onder extra stress staan bij het herstellen van anesthesie. Het is echter onduidelijk waarom dat het geval is. Sommige wetenschappers geloven dat het mogelijk verband houdt met het lage lichaamsvet of levermetabolisme.