Slaapapneu is een veel voorkomende slaapstoornis bij mensen, maar honden zijn ook vatbaar voor deze aandoening.
Obstructieve slaapapneu bij honden, de meest voorkomende vorm van slaapapneu, is een aandoening waarbij de bovenste luchtwegen van honden tijdens de slaap volledig instorten of gedeeltelijk blokkeren.
In de meeste gevallen hebben de luchtwegen van de hond de neiging om tijdens de slaap in te klappen vanwege de anatomie (vooral bij brachycefale rassen), ontspannende spieren of een overweldigende opeenhoping van vetweefsel rond de neusgaten, mond en keel.
De meeste honden zullen licht snurken als ze slapen, maar bij slaapapneu is dit een stuk erger. Slaapapneu bij honden wordt gekenmerkt door luid snurken of grommen en plotseling wakker worden gevolgd door een korte periode van zware ademhaling.
Slaapapneu bij honden is moeilijk te herkennen, omdat we meestal slapen als de symptomen aanwezig zijn. De meeste eigenaren herkennen dat er iets mis is wanneer hun hond erg luid en zwaar snurkt of als ze ‘s nachts herhaaldelijk worden gewekt door hun hond.
Wat is er aan de hand bij honden die slaapapneu hebben?
Slaapapneu bij honden is een aandoening waarbij de ademhaling tijdens de slaap herhaaldelijk stopt doordat de luchtwegen geblokkeerd raken. Vaak schrikt de hond steeds wakker om naar adem te happen.
Bij gezonde honden is de luchtweg die vanuit de neus loopt meestal open, waardoor lucht kan passeren. Bij honden met slaapapneu is de luchtweg geblokkeerd. Wanneer de spieren in de keel ontspannen, wordt de ademhaling beperkt.
Dit duurt in de meeste gevallen slechts één of twee ademhalingen, maar het is voldoende om een hond met zuurstoftekort achter te laten. Dit betekent dat de verzadiging van het bloed van de hond met zuurstof lager is dan gewenst.
Bij honden met slaapapneu kan de bloedverzadiging gedurende langere tijd tijdens de slaap tot onder de 90% dalen. Het zuurstofgehalte in het bloed wordt ook wel de saturatie genoemd, en deze is bij gezonde honden die een normale nachtrust hebben, meestal bijna 100%. (Hendricks et al., 1987)
Dit is de oorzaak van het snurken en zwaar ademen. Herhaalde episodes van beperkte ademhaling tijdens de slaap zullen ervoor zorgen dat een hond wakker wordt terwijl hij moeite heeft om te ademen.
Bovendien kunnen honden die aan slaapapneu lijden ook een aandoening ontwikkelen die hypersomnolentie wordt genoemd – een aandoening van snelle perioden van overweldigende slaperigheid gedurende de dag veroorzaakt door een gebrek aan slaap gedurende de nacht. Traagheid en kortere slaaplatentie zijn typische symptomen van hypersomnolentie bij honden en treden de hele dag op.
De ernst van slaapapneu varieert tussen individuele honden en de oorzaak van de aandoening. De meeste honden ervaren milde slaapapneu, maar voor sommigen is een behandeling noodzakelijk.
Wat zijn de symptomen van slaapapneu bij honden?
De meeste symptomen treden op tijdens de slaap, dus hondenbezitters merken mogelijk geen probleem op totdat hun hond slaapgebrek krijgt en overdag meer begint te slapen. De meest voorkomende tekenen van slaapapneu bij honden zijn:
- Luid snurken
- Zware ademhaling tijdens de slaap
- Plotseling wakker worden en hijgen
- Overdag slapen
- Prikkelbaarheid
- Rusteloosheid voor het slapengaan
- Continu wakker worden en herpositioneren tijdens de slaap
Als je een van deze symptomen bij je hond opmerkt, is het raadzaam om veterinair advies in te winnen. Hoe eerder een hond wordt behandeld voor slaapapneu, hoe sneller hij kan herstellen en hoe kleiner de kans is dat hij secundaire gezondheidscomplicaties ontwikkelt, zoals een hoge bloeddruk, diabetes, beroerte of hartproblemen.
Wat is de oorzaak van slaapapneu bij honden?
Er zijn verschillende oorzaken van slaapapneu bij honden, net zoals bij mensen die met de aandoening leven. De meeste oorzaken zijn preventief of beheersbaar, maar sommige honden hebben een operatie nodig om hun luchtweg te helpen openen.
Zwaarlijvigheid
Obesitas bij honden kan verschillende medische problemen veroorzaken en slaapapneu zal zich waarschijnlijk ontwikkelen. Honden met overgewicht of obesitas zullen een opeenhoping van vetafzettingen in hun nek hebben die tegen de luchtpijp zullen rusten.
Tijdens de slaap zal het vet de luchtpijp blokkeren wanneer de spieren ontspannen, waardoor de ademhaling 5-10 seconden stopt.
Dit is gemakkelijk te voorkomen door de dagelijkse lichaamsbeweging van de hond te verhogen en over te gaan op een caloriearm dieet. Je moet de hond minder traktaties geven, en hem geen restjes van je eigen eten geven.
Schedel en gezichtsanatomie
Brachycephalic rassen – honden met korte, platte gezichten – hebben de meeste kans om slaapapneu te ontwikkelen. In feite is dit de meest voorkomende oorzaak van de aandoening bij honden.
Deze honden hebben een kortere luchtpijp, kleinere en smallere neusgaten, een lang zacht gehemelte dat de keel kan verstoppen en kleine zakjes die uitsteken in de luchtwegen en de ademhaling verder beperken.
Bij honden met een meer standaard kopvorm functioneren de luchtzakjes in de keel normaal, waardoor ze de ademhaling niet belemmeren. Meestal is een operatie nodig bij brachycefale honden met slaapapneu om de neusgaten te verbreden en de lengte van het gehemelte te verminderen, zodat het zachte weefsel de luchtweg niet blokkeert.
De meeste hondenrassen hadden vroeger een vergelijkbare vorm van hoofd en nek, maar selectief fokken heeft een aantal rassen drastisch veranderd, waardoor honden van deze rassen een anatomie hebben gekregen die ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken.
Voor deze rassen is het essentieel om ze op een gezond gewicht te houden om verdere obstructie van de luchtwegen tijdens de slaap te voorkomen.
Houd er rekening mee dat een korte neus problemen op kan leveren als je dit soort rassen leuk vindt. Kies het liefst een fokker die zijn honden selecteert op gezondheid, en neuzen en luchtwegen met een ongezonde anatomie vermijdt.
In Nederland mag niet meer gefokt worden met honden die een te korte neus hebben, omdat dit voor veel dierenleed zorgt. Werk hier dan ook niet aan mee door toch ergens een hondje aan te schaffen met een misvormde schedel.
Allergieën
Honden kunnen net als mensen allergieën ontwikkelen en deze allergieën kunnen hun ademhaling beïnvloeden. Een hond kan bijvoorbeeld allergisch zijn voor het wasmiddel waarin zijn beddengoed wordt gewassen, de luchtverfrisser of schoonmaakproducten die je gebruikt. Een allergie voor pollen of bepaald voedsel is ook mogelijk.
Als er geen andere oorzaak van slaapapneu kan worden gevonden, zal een dierenarts een allergietest aanbevelen om te bepalen of de hond allergieën of intoleranties heeft.
Voedselallergieën zijn gemakkelijk te beheersen met een verandering van dieet. Sommige honden zijn intolerant voor tarwe of zuivel, maar er kunnen andere mogelijkheden zijn, zoals vis, eieren en soja. Een hond kan ook allergisch zijn voor een bepaalde eiwitbron, zoals rund of kip.
Bij een allergie helpt het vaak om over te gaan op voer met een goed verteerbare koolhydraatbron zonder gluten, zoals rijst, en een eiwitbron die je hond niet zovaak krijgt, zoals lam. Het hypoallergenic voer van Royal Canin bevat geen allergenen, waardoor het door de meeste honden met een allergie goed verdragen wordt.
Leeftijd
Naarmate een hond ouder wordt, verzwakken zijn spieren, wat betekent dat slaapapneu zich kan ontwikkelen. De spieren van de hond zijn niet in staat om de luchtweg efficiënt genoeg te openen als de hond plat ligt.
Als je een oudere hond hebt die luid snurkt of zwaar ademt tijdens de slaap, dan is er een mogelijkheid dat hij slaapapneu heeft ontwikkeld.
Er is niet veel dat gedaan kan worden voor leeftijdsgebonden slaapapneu. De hond tolereert vaak geen operaties vanwege de leeftijd en heeft waarschijnlijk andere leeftijdsgerelateerde medische aandoeningen.
Wat zijn mogelijke behandelingen voor slaapapneu bij honden?
Bij brachycefale rassen is de behandeling meestal een operatie om de anatomie van de neus en keel te corrigeren. Dit kan een verkorting zijn van het zachte gehemelte in de mond of de verwijding van de neusgaten.
Veranderingen in het dieet om slaapapneu te behandelen zijn van vitaal belang voor zwaarlijvige honden en honden met allergieën of intoleranties. Je kunt een allergietest uit laten voeren om te kijken op welke allergenen je hond reageert, maar deze geven vaak geen duidelijke uitslag.
Helaas zijn CPAP-machines (continuous positive airway pressure) die beschikbaar zijn voor mensen, nog niet beschikbaar voor huisdieren. Er zijn onderzoeken gaande naar een mogelijke CPAP-behandeling voor honden en katten, maar het grootste probleem is het ontwikkelen van een masker dat ze niet kunnen verwijderen.
Luchtbevochtigers worden echter vaak aanbevolen om honden met lichte slaapapneu te helpen. Luchtbevochtigers kunnen helpen bij het ademen door de luchtwegen te openen, vooral in een warme en droge omgeving.
Tijdens het winterseizoen maakt de verwarming de lucht droog, wat irritatie kan veroorzaken aan de luchtwegen en neusgaten van de hond als hij slaapt. Luchtbevochtigers kunnen een handig hulpmiddel zijn om de luchtvochtigheid in de kamer op het juiste niveau te houden, waardoor de hond de best mogelijke omgeving krijgt om in te slapen.
Welke hondenrassen hebben aanleg voor slaapapneu?
Brachycephalische rassen hebben de meeste kans om slaapapneu te ontwikkelen vanwege de vorm van hun hoofd en hun korte luchtpijp.
Rassen die het meest vatbaar zijn voor slaapapneu zijn:
- Mopshond
- Franse bulldog
- Boston terrier
- Shih Tzu
- Lhasa Apso
- Pekinees
- Engelse bulldog
- Chow Chow
- King Charles Spaniël
- Boxer
- Stierenmastiff
- Bordeauxdog
Deze rassen hebben mogelijk extra ondersteuning nodig om hun symptomen te beheersen en in ernstigere gevallen kan een operatie de enige optie zijn om het lijden te verminderen en verdere gezondheidscomplicaties te voorkomen.
Wanneer moet ik naar een dierenarts met mijn hond met slaapapneu?
Slaapapneu bij honden kan voor eigenaren moeilijk te herkennen zijn, aangezien de meeste symptomen tijdens de slaap optreden. Je kunt het beste naar de dierenarts gaan als je hond een van de volgende symptomen heeft:
- Luid snurken terwijl dat voorheen niet aanwezig was
- Zware ademhaling tijdens de slaap
- Schokkend wakker worden
- Hijgen na het ontwaken
- Vermoeidheid overdag
- Verandering in persoonlijkheid, dwz prikkelbaar, minder sociaal
Als je een van deze veranderingen bij je hond opmerkt, moet je zo snel mogelijk een afspraak maken met de dierenarts. De meeste gevallen van slaapapneu zijn beheersbaar en hoe langer een hond zonder behandeling blijft, hoe groter de kans dat hij secundaire gezondheidsproblemen krijgt als gevolg van zijn slechte slaap en ademhalingsmoeilijkheden.
Lees Meer: Waarom trilt of schudt mijn hond in zijn slaap
Is slaapapneu gevaarlijk voor honden?
In sommige gevallen is slaapapneu gevaarlijk voor hondn. Honden die met slaapapneu leven maar geen behandeling krijgen, zullen geleidelijk andere ziekten ontwikkelen, zoals een hoge bloeddruk of hartaandoeningen.