Een maagtorsie of maagkanteling bij honden is een van de grootste nachtmerries van hondeneigenaren. Het veroorzaakt veel pijn en ongemak bij je hond en kan in relatief korte tijd leiden tot de dood.
Helaas komt een maagdraaiing behoorlijk vaak voor bij grote honden met een diepe borstkas, waardoor er bij deze honden extra goed gelet moet worden op de voerwijze en andere risicofactoren.
Een maagtorsie is vaak het resultaat van een maagdilatatie. Bij een maagdilatatie zet de maag uit door gassen of een teveel aan voeding. Wanneer de maag teveel opzwelt kan dit ervoor zorgen dat de maag draait waardoor de hond de gassen of het voedsel in de maag niet meer kwijt kan.
Het resultaat is dat de maag zoveel opzwelt dat het ernstige problemen begint te veroorzaken. Zo kan het ervoor zorgen dat de bloedtoevoer naar het hart en de maag wordt afgesneden.
Daarnaast zorgt de extreme druk ervoor dat de longen van de hond niet meer uit kunnen zetten waardoor de hond kortademig wordt. Uiteindelijk kan de maag zelfs scheuren.
Het is dan ook van groot belang snel te handelen wanneer je hond een opgezette maag en andere symptomen van een maagkanteling heeft.
Wat zijn de symptomen van een maagtorsie?
Hondeneigenaren die nog nooit een maagtorsie mee hebben gemaakt, wanten vaak te lang af. Het lijkt in het begin gewoon alsof de hond misselijk is en bijvoorbeeld iets verkeerds heeft gegeten.
Er zijn echter duidelijke signalen die je vertellen dat er iets ernstigers aan de hand is. Wanneer je deze symptomen ziet is het belangrijk om voor de zekerheid direct langs een dierenarts te gaan.
Wat zijn de eerste symptomen van een maagtorsie?
De eerste symptomen van een maagdraaiing zijn vaak in verband te brengen met maagpijn. De symptomen van maagpijn bij een hond zijn de volgende:
- Nerveus gedrag en de hond kijkt regelmatig naar de buik
- Vreemd staan en strekken, vaak in de ‘bidhouding’ (voorpoten op de grond en achterkant omhoog)
- Kwijlen
- Opgezette maag, vlak achter de ribben
- Poging tot braken zonder succes
Neem bij deze symptomen gelijk contact op met een dierenarts. Hoe sneller de maagkanteling behandeld wordt, hoe groter de overlevingskansen voor je hond.
Wat zijn de symptomen van een gevorderde maagtorsie?
Je bent natuurlijk niet altijd aanwezig bij je hond, waardoor je de eerste signalen kan missen. Je kan je natuurlijk ook vergissen en de eerste signalen aanzien voor een simpele misselijkheid of iets dergelijks.
Wanneer de maag langer gedraaid is, begint je hond steeds meer ongemak te vertonen. Daarnaast komen er symptomen bij die in verband staan met een gebrek aan zuurstof naar de maag en het hart.
Ook zal je merken dat je hond moeite heeft met ademen doordat de longen niet goed kunnen functioneren.
Symptomen van een gevorderde maagkanteling:
- Hijgen
- Zwakheid, niet op willen staan
- Bleek tandvlees
- Instorten
- Opgezette buik
- Verhoogde ademhaling en verhoogde hartslag
- Hol geluid wanneer je zachtjes op de maag klopt
Wanneer er nog langer gewacht wordt met de behandeling, gaat de hond snel achteruit. Er komen door het gebrek aan zuurstof naar belangrijke weefsels andere complicaties bij.
- Zuurstofgebrek bij bepaalde weefsels zorgt voor achteruitgang van de lever, nieren en andere vitale organen.
- Het hart krijgt het steeds zwaarder en begint onregelmatig te kloppen
- Het slijmvlies van de maag en de rest van het maag-darm stelsel begint af te sterven.
Uiteindelijk kan dit leiden tot hartfalen, nierfalen, leverfalen en bloedvergiftiging. Wanneer de maagdraaiing zover gevorderd is, kan de hond vaak niet meer gered worden.
Resulteert een opgezette maag of maagdilatatie altijd in een maagdraaiing?
Veel honden hebben in hun leven wel eens een opgezette maag. Dit kan veel oorzaken hebben, waarvan de meesten overigens te voorkomen zijn (zie: wat zijn de oorzaken van een maagtorsie en hoe voorkom je een maagtorsie).
Een opgeblazen buik hoeft niet direct tot een maagtorsie te leiden. Dit hangt af van de ernst van de overvulling, het ras, de lichaamsbouw en nog wat andere factoren. In sommige gevallen verplaatst het gas zichzelf en lukt het de hond om de druk op de maag te verminderen door te boeren of winden te laten.
Je kan dit stimuleren door de buik van je hond zachtjes te masseren of door rustig een rondje te wandelen. Het is echter beter om gelijk de dierenarts in te schakelen en niet te lang te wachten, want zoals je hierboven hebt kunnen lezen, kan een maagkanteling erg slecht aflopen.
Hoe lang duurt een maagtorsie?
Deze vraag is lastig te beantwoorden want dit verschilt per hond. Wanneer de maag eenmaal gedraaid is, zal je hond snel achteruit gaan. Een maagkanteling gaat niet uit zichzelf over en heeft dus altijd de zorg van een dierenarts nodig.
Een hond met een onbehandelde maagtorsie kan binnen een paar uur overlijden. Soms duurt dit wat langer, maar de overlevingskansen worden steeds kleiner naarmate je langer wacht.
Honden kunnen echter langer met een opgezette buik rondlopen. Zolang de maag niet draait kan dit een tijd aanhouden. Soms hebben honden voor uren of dagen een opgezette maag voordat de maag ook daadwerkelijk draait.
Het is echter heel moeilijk om de symptomen van een maagdraaiing en een opgezette maag zonder draaiing van elkaar te onderscheiden. Het is daarom beter om direct de hulp van de dierenarts in te schakelen.
Wacht maximaal een half uur af of het gas zich uit zichzelf verplaatst, bel in ieder geval de dierenarts voor advies als je het niet zeker weet.
Wat zijn de oorzaken van een maagtorsie?
Aangezien een maagkanteling dodelijk af kan lopen en voor hoge veterinaire kosten zorgt, is het het beste om het te voorkomen. Wetenschappers hebben veel onderzoek gedaan naar de mogelijke oorzaken van een maagkanteling1.
Er zijn een aantal dingen die volgens hen het risico op maagkanteling verhogen. De volgende dingen kan je zelf helaas niet beinvloeden, maar bij honden met deze eigenschappen kan je wel extra voorzichtig zijn:
- Grote honden met een diepe borstkas
- Oudere honden
- Sommige rassen hebben een hogere gevoeligheid
Op de volgende factoren die het risico op een maagtorsie verhogen heb je meestal wel zelf invloed.
- Het voeren van één maaltijd per dag
- Snel eten
- Eten van brokken die uit kunnen zetten in de maag
- Stress of een nerveus karakter
- Verhoogde voerbak
Verder zijn er bepaalde ingredienten die het risico op een maagtorsie kunnen verhogen. Brokken met een hoog gehalte van vetten of olien (zonnebloemolie of dierlijke vetten bijvoorbeeld) gaven een twee keer zo hoog risico op een maagtorsie dan andere brokken3.
De hoeveelheid dierlijke eiwitten, granen of soyaproducten verhoogden het risico op een maagtorsie echter niet.
Bij welke hondenrassen komt een maagtorsie vaker voor?
Er zijn een aantal rassen waarbij een maagtorsie vaker voorkomt. Dit zijn meestal grote rassen met een diepe borstkast. Bij deze honden heeft de maag meer ruimte om te bewegen, waardoor de maag dus ook makkelijker draait.
Onder deze rassen vallen onder andere: Duitse Doggen, Boxers, Duitse Herders, Newfoundlanders, Sint Bernards, Weimaraners, Ierse Setters, Gordon Setters, Koningspoedels, Bassethonden, Doberman pinschers en Old English Sheepdogs.
Wat is de behandeling van een hond met een maagtorsie?
Wanneer de maag van je hond daarwerkelijk gedraaid is, kan alleen een dierenarts de hond genezen. Je hond zal een operatie moeten ondergaan waarbij de maag weer teruggedraaid wordt. Meestal zal de dierenarts de maag daarna vastzetten zodat het niet opnieuw kan gebeuren.
Zodra je hond bij de dierenarts aankomt, zal de dierenarts je hond eerst proberen te stabiliseren. Je hond krijgt dan meestal zuurstof en een infuus met vocht toegediend.
De dierenarts zan dan proberen de druk van de maag af te halen door een tube door de slokdarm naar de maag in te brengen. Soms is het nodig om eerst via de buitenkant met behulp van een katheter gas uit de maag te laten ontsnappen.
Vervolgens zal de dierenarts een operatie uit moeten voeren om de maag van de hond weer recht te draaien en de andere organen te controleren. Wanneer een deel van de maag al afgestorven is, zal dat deel van de maag verwijderd moeten worden. Soms moet ook de milt verwijderd worden.
Als laatste zal de dierenarts de maag vastzetten aan de maagwand. Zo wordt de kans op een volgende maagtorsie flink verkleind.
Kan een maagtorsie vanzelf overgaan?
Een opgezwollen buik zal zichzelf in sommige gevallen binnen korte tijd oplossen.
Een gedraaide maag draait echter nooit uit zichzelf terug. Helaas zal er dus altijd een dierenarts aan te pas moeten komen.
Wanneer je de maagkanteling op zijn beloop laat, zal de hond overlijden.
Wat is de overlevingskans van een hond met een maagtorsie?
Een maagkanteling is een ernstige aandoening, en veel hondeneigenaren maken zich dan ook terecht veel zorgen of hun hond het wel zal overleven.
De overlevingskans hangt echter van een heleboel factoren af, waardoor het niet zo eenvoudig is om er een met zekerheid vast te stellen.
In Engeland hebben wetenschappers echter recent een grote database met informatie over honden met een maagkanteling onderzocht.
Hieruit bleek dat 80% van alle honden die een maagtorsie operatie ondergingen dit overleefden. Helaas overleed dus 20% van de honden na de operatie.
Dit is een hoger percentage dan verwacht, waarschijnlijk omdat hondeneigenaren op het internet gemakkelijker aan informatie kunnen komen, waardoor ze de conditie gemakkelijker kunnen herkennen. Maar ook omdat de kennis en operatietechniek van dierenartsen steeds beter wordt.
Het is het allerbelangrijkst dat je snel handelt wanneer je de symptomen van een maagdraaiing herkent bij je hond. Zo kan je de kans dat je hond het overleeft veel groter maken.
Hoeveel kost de behandeling van een maagtorsie?
De kosten van een maagtorsie operatie zijn afhankelijk van de grootte van je hond, en de mogelijke complicaties die optreden voor, tijdens of na de operatie. Voor een ‘simpele’ operatie, inclusief vastzetten van de maag, zal je moeten rekenen op 800 – 1000 euro.
Er zijn echter situaties en complicaties die de prijs flink op kunnen drijven. Zo zijn er vaak procedures nodig om de hond te stabiliseren voor de operatie. Het sonderen en uitspoelen van de maag zal misschien extra geld kosten.
Daarbij kan het voorkomen dat de dierenarts complicaties tegenkomt tijdens de operatie. Situaties die de prijs nog meer op kunnen drijven zijn:
- Het moeten verwijderen van een deel van de maag
- Het moeten verwijderen van de milt
- Complicaties na de operatie
Voor dit soort situaties komt een hondenverzekering dus zeer goed van pas. Zo hoef je je minder zorgen te maken over extreem hoge kosten, en kan je je helemaal op de behandeling en het herstel van je hond richten.
Hoe zorg je voor je hond na een maagtorsie?
Je hond heeft net een maagtorsie operatie gehad, en je wil natuurlijk dat hij zo snel mogelijk herstelt en dat het niet opnieuw gebeurt. Hoe zorg je dus voor een snel herstel?
Ten eerste zal de dierenarts je hond waarschijnlijk een of meerdere dagen in de gaten houden in de kliniek. Zo kunnen ze snel handelen wanneer er complicaties optreden en ervoor zorgen dat de hond goed eet en drinkt.
Je hond zal waarschijnlijk veel pijn hebben na zo’n ingrijpende operatie, wat voor een goed herstel natuurlijk ook gereguleerd moet worden.
Wanneer je hond mee naar huis mag, zal je ervoor moeten zorgen dat je hond niet teveel beweegt. Om ervoor te zorgen dat alles goed heelt is het beter om tijdelijk korte, rustige wandelingen te maken en de hond veel te laten rusten.
Zorg er ook voor dat de hond zijn hechtingen niet kan beschadigen, in de praktijk zal dit betekenen dat je hem echt goed in de gaten moet houden! Er zijn verschillende producten die je kunnen helpen voorkomen dat je hond aan de hechtingen zit.
Zo is er de standaard plastic kraag voor honden, deze werkt goed maar is onconfortabel voor je hond. Gelukkig zijn er tegenwoordig andere kragen verkrijgbaar van zachter materiaal die veel fijner zijn voor je hond.
De Comfy Cone bijvoorbeeld, is een uitstekende optie. Deze kraag is van zacht materiaal gemaakt, maar toch stevig waardoor de hond er minder last van heeft. Daarnaast kan je kiezen voor een ‘medical pet shirt’, een beschermend, relatief strak zittend shirt die je je hond aan kan doen. De beschermingsshirts van Suitical zijn van goede kwaliteit, ze hebben een goede pasvorm en ook nog eens leuke kleuren! Welke oplossing het fijnst is voor je hond verschilt per hond en per situatie.
Hoe kan ik een maagtorsie voorkomen?
Na een heftige operatie en de vele zorgen over je hond wil je natuurlijk dat je hond niet opnieuw een maagkanteling krijgt. Wanneer je hond eenmaal een maagtorsie heeft gehad, weet je dat hij er gevoelig voor is waardoor je extra voorzichtig moet zijn.
Meestal zal de dierenarts de maag aan de maagwand vastgemaakt hebben, waardoor de kans dat de maag nog eens draait zeer klein is. Je hond kan echter nog steeds een opgeblazen buik krijgen. Dit blijft gevaarlijk, zeker omdat de maag na de operatie ernstig verzwakt is.
Het is dus van belang om ervoor te zorgen dat de maag van je hond niet opnieuw overvuld raakt met voer en/of gassen. Er zijn een aantal dingen die je kan doen om dit te voorkomen:
- Voer regelmatig kleine maaltijden verspreid over de dag (3-4 maaltijden).
- Vermijd stress en snel eten, voer de honden bijvoorbeeld apart wanneer je meerdere honden hebt. Gebruik bijvoorbeeld een slow feeder van Eat Slow Live Longer.
- Gebruik geen verhoogde voerbak, dit verhoogt de kans op lucht in de maag.
- Probeer ander, licht verteerbaar voer en vermijd voer met veel olie of vetten. Vraag de dierenarts om advies als je het niet zeker weet.
Extra dingen om rekening mee te houden:
- Fok niet met een hond die een maagtorsie heeft gehad, een genetische aanleg kan doorgegeven worden.
- Als je een groot hondenras met een hoog risico op maagtorsies hebt, kan je overwegen om de maag preventief vast te laten zetten.
Kan een hond vaker een maagtorsie krijgen?
Wanneer een hond eenmaal een maagtorsie gehad heeft, weet je dat deze er gevoelig voor is. Veel van deze honden krijgen dan ook opnieuw een maagkantelin wanneer deze niet door de dierenarts aan de maagwand vastgezet is.
Wanneer de dierenarts de maag aan de maagwand vastgehecht heeft, zal de kans op het terugkeren van een maagtorsie minimaal zijn. Het is echter niet geheel onmogelijk, en om de maag zo min mogelijk te belasten moet je het voer en het voedingspatroon van je hond zoveel mogelijk aanpassen.
Referentie:
Glickman L, Glickman N, Schellenberg D, Simpson K, Lantz G (1997). “Multiple risk factors for the gastric dilatation-volvulus syndrome in dogs: a practitioner/owner case-control study”. Journal of the American Animal Hospital Association. 33 (3): 197–204.
Glickman L, Glickman N, Schellenberg D, Raghavan M, Lee T (2000). “Non-dietary risk factors for gastric dilatation-volvulus in large and giant breed dogs”. J. Am. Vet. Med. Assoc. 217
Raghavan M, Glickman N, Glickman L (2006). “The effect of ingredients in dry dog foods on the risk of gastric dilatation-volvulus in dogs”. Journal of the American Animal Hospital Association. 42 (1): 28–36.